Education

भारत के प्रमुख ग्रंथ और उनके लेखक – जानिए साहित्य की अमूल्य धरोहर

भारतवर्ष की सांस्कृतिक और वैचारिक परंपरा में ग्रंथों का एक महत्वपूर्ण स्थान रहा है। ये ग्रंथ न केवल धार्मिक और दार्शनिक दृष्टिकोण से मूल्यवान हैं, बल्कि इनमें सामाजिक, वैज्ञानिक और साहित्यिक ज्ञान का अद्भुत समावेश भी है। आइए जानते हैं

भारत के कुछ प्रमुख ग्रंथों और उनके रचनाकारों के बारे में:

ग्रंथों और लेखकों की सूची (तालिका स्वरूप)

क्र.ग्रंथलेखक
1रामायणवाल्मिकी
2महाभारतवेदव्यास
3अष्टाध्यायीपाणिनी
4संवत्सर का सूत्र, रसरत्नकरनागार्जुन
5अर्थशास्त्रकौटिल्य (चाणक्य)
6इंडिकामेगस्थनीज
7पंचतंत्रविष्णु शर्मा
8महाभाष्य (Mahabhashya)पतंजलि
9नाट्य शास्त्र (Natya Shastra)भरत
10कामसूत्र, नारदस्मृतिवात्स्यायन
11चरक संहिताचरक
12सुश्रुत संहिता (Sushruta Samhita)सुश्रुत
13हितोपदेश (Hitopadesha)नारायण भट्ट
14मुद्राराक्षस, देवीचंद्रगुप्तम्विशाखदत्त
15कुमारसम्भव, अभिज्ञान शाकुन्तलम्, मेघदूतम्, रघुवंशम्, मालविकाग्निमित्रम्, ऋतुसंहारकालीदास
16मृच्छकटिकम्शूद्रक
17नागनंद, रत्नावली, प्रियदर्शिकाहर्षवर्धन
18हर्षचरित, कादंबरीबाणभट्ट
19गीतगोविंद, चंद्रालोकजयदेव
20आर्यभटीयम्, परमार्थ सप्तशतीआर्यभट्ट
21वृहत् संहिता, पंचसिद्धांतिकावराहमिहिर
22पृथ्वीराज रासोचंदरबरदाई
23नैषधचरित, खण्डनखण्डखाद्यश्रीहर्ष
24तिलक मंजरी, यश तिलकधनपाल
25सूर्य सिद्धांत, लीलावती, सिद्धांत शिरोमणिभास्कराचार्य
26राजतरंगिणी (Rajatarangini)कल्हण
27पंचशिकाबिल्हण
28भोजचरित, प्रबंध चिंतामणिमेरुतुंग
29कर्पूरमंजरी, काव्यमीमांसाराजशेखर
30किरातार्जुनियम्भारवि

भारतीय ग्रंथों में जीवन के प्रत्येक पहलू—धर्म, नीति, कला, विज्ञान और चिकित्सा—को बेहद सूक्ष्मता से समझाया गया है। ये रचनाएँ न केवल भारत की सांस्कृतिक धरोहर हैं, बल्कि सम्पूर्ण विश्व के लिए ज्ञान का भंडार हैं। ऐसे ग्रंथों को जानना और समझना हर भारतीय के लिए गौरव की बात होनी चाहिए।


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *